Gdy perfekcja staje się szkodliwa…. Jak być perfekcjonistą i sobie nie szkodzić?

Czy to Ty jesteś tym, kto oczekuje od innych? Oczywiście często też równie dużo od siebie. Czy osoby w Twoim otoczeniu uskarżają się z tego powodu lub tym sam masz czasem poczucie, że zbyt wiele bierzesz na swoje barki? Czy często towarzyszy Ci poczucie, że jeśli Ty nie zrobisz czegoś dobrze to nikt inny tego nie zrobi?

Jeśli odpowiadasz sobie tak na powyższe pytania być może Twój perfekcjonizm przestał być dla Ciebie korzystny. Być może Twój perfekcjonizm już ma destrukcyjny wpływ na Twoje relacje osobiste, w pracy, powoduje problemy emocjonalne, a może nawet jego konsekwencją są pewne skutki zdrowotne.

Problemy i zaburzenia, które wiążą się z perfekcjonizmem to często: depresja, wysoki poziom stresu i niepokoju, zaburzenia obsesyjno- kompulsywne lub inne zaburzenia nerwicowe związane z lękiem, zaburzenia odżywiania (bulimia, anoreksja).

Kiedy perfekcjonizm staje się problemem?

Decydująca jest tutaj nieelastyczność tej cechy. Jeśli stawiasz sobie wysokie wymagania oraz oczekujesz od siebie lub innych wysokiego standardu wykonywanych zadań, ponadto zanadto przejmujesz się porażką być może Twój perfekcjonizm jest nadmierny i odczuwasz jego niekorzystny wpływ. Pomimo to, masz swoje powody by z niego nie rezygnować?

Odmiany perfekcjonizmu:

Perfekcjonizm ukierunkowany na własną osobę- dotyczy wysokich oczekiwań i wymagań wobec samego siebie oraz potrzeby bycia doskonałym.

Perfekcjonizm ukierunkowany na innych- dotyczy oczekiwań i wymagań wobec innych osób.

Perfekcjonizm uwarunkowany społecznie- wynika z przekonania, że to inni wymagają perfekcyjnego zachowania, efektów lub działań.

Oczekiwania o których tu mowa, mogą być napędzane przez niskie poczucie własnej wartości, a często też zbytnie przywiązanie do opinii innych osób (co jest szczególnie widoczne w zaburzeniach nerwicowych np. lęku społecznym).

Perfekcjonizm może się ujawniać we wszystkich obszarach życia powodując przykre konsekwencje:

• Idealna praca.

W pracy często pojawiają się problemy z kończeniem na czas projektów jeśli mają być wykonane w sposób doskonały. Problemem może być pominięcie mało istotnego elementu by wykonać na czas zadanie w całości. W różnych spornych sytuacjach dochodzą tu zatem problemy ze współpracownikami.

• Idealna miłość.

Często bywa wówczas, ze lista kryteriów jakie perfekcjonista stawia wobec relacji z innymi jest tak długa, że osoby te zostają same zrywając ważne dla siebie więzi i przyjaźnie.

• Perfekcyjny rodzic.

Wymagania wobec dzieci bywają nieadekwatne do ich możliwości wynikających z etapu rozwojowego. Stres i frustracja wynikające z niemożności spełnienia oczekiwań takiego rodzica bywają tak duże, że mogą prowadzić m. in. do depresji, zaburzeń nerwicowych lub odżywiania.

Co możesz zrobić dla siebie by tak cecha znów stała się dla Ciebie korzystna? Spróbuj przyjrzeć się sobie z pomocą poniższych wskazówek:

• Zweryfikuj swoje cele.

Zadbaj o urealnienie swoich celów. Czy to co planujesz jest możliwe do zrealizowania w czasie, który sobie wyznaczasz?

• Ustal nowe priorytety.

Co jest dla Ciebie w życiu tak naprawdę ważne? Czy Twoja gra jest „warta świeczki”? Zdarza się, że gonimy za pewnymi celami bezmyślnie albo pod wpływem społecznej presji. Co jest dla Ciebie naprawdę ważne i z jakich powodów? Co jesteś gotów zrobić by to osiągnąć? Co tu jest celem, a co środkiem do celu?

• Zaakceptuj błędy i niedoskonałości.

W końcu to one wyznaczają Twoją drogę do Twojego celu. To dzięki nim możesz się uczyć.

„Ruch nieudany służy temu, który jest bezbłędny. A udany – pokazuje cel, do którego oba wspólnie dążyły”- napisał w swojej powieści „Twierdza” Antoine de Saint-Exupéry.

• Spróbuj czasem zmienić swoją perspektywę spojrzenia na daną sytuację.

Czasem to co wydaje się wyłącznie wadą, może mieć swoje korzyści. Zobacz co tracisz. Perfekcjonizm może zamykać na nowe możliwości. Dążenie do perfekcji może Cie ograniczać w podejmowaniu decyzji. Możesz w nieskończoność czekać na idealnego partnera, idealny moment na zmianę pracy, posiadanie dzieci… i wiele innych… Nie ma idealnych partnerów, idealnej pracy, idealnego miasta, idealnego momentu. Jednak Twoje dążenie do doskonałości może Cię wpędzić w porządną pułapkę.

Nie musisz dążyć do perfekcji, ale do najlepszego możliwego rezultatu.

Ustalaj takie zadania, które są możliwe do wykonania w danym czasie.

Nie ma sensu spóźniać się w tym co sami ustaliliśmy. Wyznaczanie nierealnych do wykonania zadań (np. lista na dany dzień) powoduje jedynie frustrację pozostawiając nas z poczuciem ciągle niewyrobionej normy.

Oliwia Mazelewska- Sokołowska Psycholog, psychoterapeuta, zajmuje się terapią nerwic, lęku i innych zaburzeń lękowych. Prowadzi totylkostrach.pl